Kto ma prawo do zachowku i czym jest zachowek?

Pominięcie bliskiej osoby w testamencie nie oznacza, że nie ma ona prawa do części spadku. Jej interesy chroni tzw. prawo do zachowku. Stanowi ono substytut spadku i warto dowiedzieć się o nim jak najwięcej – będąc zarówno spadkobiercą, jak i spadkodawcą. Co to jest zachowek, komu przysługuje i czy można stracić do niego prawo?

Zachowek – co to takiego?

Zachowek to uprawnienie zabezpieczające najbliższych krewnych spadkodawcy, którzy zostali pominięci w spisanym przez niego testamencie. Mowa tutaj o prawie do równowartości połowy majątku, który krewny odziedziczyłby ustawowo. Jeżeli spadkobierca ustawowy jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy, może liczyć na zachowek w wysokości 2/3 przysługującego mu udziału spadkowego.

Aby lepiej zrozumieć, czym jest zachowek, warto posłużyć się tu przykładem. 

Po śmierci ostatniego żyjącego rodzica, posiadającego syna i córkę, okazało się, że pozostawił on testament. Cały swój majątek zapisał w nim tylko córce. Pomimo jego ostatniej woli, syn ma prawo do skorzystania z prawa do zachowku. Dzięki niemu przysługuje mu równowartość połowy majątku, który odziedziczyłby w sytuacji, gdyby zmarły rodzic nie pozostawił testamentu.

Kto ma prawo do zachowku? Zostało to uwzględnione w art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego – zgodnie z zawartymi tam treściami zachowek należy się zstępnym (dzieciom, wnukom i prawnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy. Aby móc ubiegać się o prawo do zachowku, należy sprawę spadkową skierować do sądu cywilnego.

W celu wyznaczenia sumy należnej osobie uprawnionej do zachowku należy obliczyć tzw. substrat zachowku – jest to czysta wartość spadku (aktywa minus pasywa) wraz z wartością darowizn, które podlegają doliczeniu. Czas na to, by ubiegać się o zachowek, wynosi 5 lat od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku. Po tym okresie sprawa spadkowa ulega przedawnieniu.

Kiedy prawo do zachowku nie przysługuje?

Wiesz już co to jest zachowek, jednak powinieneś mieć również świadomość tego, że prawo do niego nie zawsze przysługuje. Jeżeli spadkodawca chce, aby cały jego majątek odziedziczyła konkretna osoba i tym samym inni krewni zostali pozbawieni prawa do zachowku, musi wydziedziczyć ich w testamencie. Niezbędne będzie przy tym podanie przyczyn wydziedziczenia, takich jak brak zainteresowania spadkodawcą, niemoralne prowadzenie się, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków, znęcanie się nad bliskimi osobami itp. Co więcej, również sąd może uznać spadkobierców za niegodnych dziedziczenia.

Prawo do zachowku można utracić także w wyniku:

• odrzucenia spadku;
• zawarcia umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia;
• wystąpienia przez spadkodawcę o orzeczenie rozwodu lub separacji z małżonkiem oraz przebywanie w stanie separacji ze spadkodawcą.

Chcesz skutecznie ubiegać się o zachowek? Skorzystaj z pomocy adwokata od prawa spadkowego!

Bardzo często sprawy spadkowe pełne są negatywnych emocji i trwają długi czas. Dlatego też chcąc ubiegać się o zachowek skutecznie, warto skorzystać z usług adwokata od prawa spadkowego. Nasza kancelaria zapewni Ci kompleksowe wsparcie i pomoże w walce o Twoje prawa – zapraszamy do kontaktu i przedstawienia nam swojej sytuacji.